XXIII Czempionat Rosji Koni Achał-Tekińskich - 06.08.2022 r.

Tradycyjnie, wielkie hodowlane święto rasy achał-tekińskiej, przypadło na pierwszy weekend sierpnia 2022 roku. Ten najważniejszy pokaz odbył się 06.08. i poprzedzał najbardziej oczekiwany dzień wyścigowy, który w swoim rozkładzie zawierał m.in. tekińskie Derby. Zanim jednak konie stanęły do rywalizacji w ringu pokazowym, komisja ekspercka dokonała selekcji stawki zgłoszonych koni, a tor wyścigowy w Piatigorsku zgromadził ich ponad 90.

fot. E. Dultseva

Ostatecznie wybrano 36 reprezentantów, którzy tradycyjnie trafili do czterech kategorii - klaczy i ogierów dwuletnich oraz klaczy i ogierów trzyletnich i starszych. Najliczniej obsadzone były klasy dwulatków, z niewielką przewagą klaczek nad ogierkami. Cała stawka charakteryzowała się bardzo dużą różnorodnością pod względem rodowodowym - tylko pięć reproduktorów miało na pokazie więcej niż jednego potomka. Byli to: Bartang, Dorsakar, Ganimed Shakh, Melebirgut i padły niedawno Zhemchug. Pod względem przynależności do rodów męskich, przodował El poprzez Sovkhoza II (9 koni), za nim uplasowali się przedstawiciele najmłodszej istniejącej linii - Gundogara (6 koni), a trzecie miejsce przypadło w udziale protoplaście tego ostatniego, czyli Gelishikli (5 koni). Warto wspomnieć, że na Czempionacie pojawiła się krew Kir Sakara - rzadkiej i mało popularnej linii, po którą sięgnął między innymi Alexandr Klimuk. W obliczu niewielkiej i mocno spokrewnionej ze sobą populacji, bardzo cieszy fakt, że hodowcy szukają różnych opcji na zróżnicowanie swojego pogłowia.

Palomgara Naib ur. 2020 (Garayusup - Paloma Dag po Gench), hod. i wł. Naib Idris Studfarm,

fot. E. Dultseva

Zwyciężczynią najliczniejszej klasy - klaczy dwuletnich - została kasztanowata Palomgara Naib. Ta zjawiskowa, egzotycznej urody kasztanka jest ostatnim źrebięciem po legendarnym Garayusupie, który padł na początku 2022 roku. Ogiera raczej nikomu nie trzeba przedstawiać. Nazywany czarnym łabędziem, ekstremalnie piękny i typowy, stał się ikoną rasy, był po prostu jedyny w swoim rodzaju. Te cechy przekazał swojej córce, choć ogromne znaczenie ma tutaj także wpływ matki, Palomy Dag, Młodzieżowej Wiceczempionki Rosji 2014 i Czempionki Rosji 2015. 

Pochodząca z linii Posmana zdobywczyni pierwszej lokaty, ma rodowód dosłownie naszpikowany gwiazdami - znajdujemy w nim Mangyta i Murgaba, dzięki temu jest ona zinbredowana na epokowego Gaigysyza. Oprócz tego Gench, Karar, a także przepiękna Polnoch - posiadaczka najbardziej "smoczego" spojrzenia wśród żyjących achał-tekińskich klaczy. Ta kombinacja zaowocowała pierwszym miejscem w swojej kategorii (64,66 pkt.), a także najwyższą oceną pokazu za typ (31,40 pkt.).

Keygim ur. 2020 (Melebirgut - Kesketli po Murgab), hod. i wł. Stavropol Studfarm,

fot. A. Baboev

Tuż za Palomgarą, z minimalną stratą do pierwszej lokaty (64,20 pkt.), uplasowała się stawropolska Keygim, wnuczka Piastra i Murgaba oraz prawnuczka Polota, Orlana, Gaigysyza i Karara. Tu również mamy do czynienia z topowym, starannie wyselekcjonowanym pochodzeniem. Gniada reprezentantka rodu Ela, przewyższała Palomgarę ocenami za eksterier (otrzymała najwyższą notę pokazu za ten element - 26,40 pkt.) i ruch. Komisję sędziowską bardziej urzekł jednak egzotyczny sznyt kasztanki i ostatecznie Keygim musiała zadowolić się drugim miejscem. W moim bardzo subiektywnym odczuciu to ona powinna stanąć na najwyższym stopniu podium. ;-) Być może będzie miała szansę zrewanżować się koleżance z toru w kolejnej edycji Czempionatu, ale już w kategorii klaczy starszych.

Adilya ur. 2020 (Zhemchug - Almira po Mikhman), hod. i wł. Djaparov Studfarm,

fot. A. Baboev

Czołową trójkę zamknęła bardzo żeńska i urodziwa córka króla achał-tekińskich wyścigów, Zhemchuga. Adilya, przedstawicielka linii Ela, uzyskała notę 61,98 pkt. i plasowała się w czołówce pokazu biorąc pod uwagę poprawność budowy (25,50 pkt.). Ze strony ojca klacz niesie w sobie bardzo cenną krew m.in. Piastra i Karara poprzez doskonałą córkę tego ostatniego - nieodżałowaną, przedwcześnie padłą Merver, która była także półsiostrą Murgaba po kądzieli. Wartość hodowlaną Merver potwierdził również jej syn Dorsakar (po Gazanch) - reproduktor w Stawropolskim Konnym Zawodzie, a także córka Magriba, która dała innego ogiera czołowego w macierzystej stadninie, Melebatyra.
Żeńska strona rodowodu Adilii to połączenie bardzo cennej krwi Gaigysyza i Orlana, a jej matka Almira podarowała rasie doskonale znane z toru wyścigowego konie jak: Adil (Młodzieżowy Czempion Rosji 2017), Mudjakhid czy Taimaz Gubden, którego także mogliśmy obserwować na tym pokazie.

4. PINAR SHAKH ur. 2020 (Galaly - Psikheya po Sangam), hod. i wł. Shakh Teke Studfarm / linia męska: El (59,94 pkt.; wyższa ocena za typ)
5. RAGIBA ur. 2020 (Gudar - Ritsa po Piastr), hod. i wł. Stavropol Studfarm / linia męska: Kir Sakar (59,94 pkt.)

6. ACHISU ur. 2020 (Ayaks - Alkhisa po Lamart), hod. i wł. Dagestan Studfarm / linia męska: Gundogar (59,10 pkt.)

7. AYBIKE EGIT ur. 2020 (Kaspiy - Agape po Aksakal), hod. i wł. A. Aliyeva / linia męska: Kir Sakar (58,99 pkt.)

8. AKAYANA ur. 2020 (Kalyan - Agnessa po Magrib), hod. i wł. Dagestan Studfarm / linia męska: El (58,87 pkt.)

9. DJUMAGUL ur. 2020 (Dorsakar - Daliya po Shakhid), hod. i wł. Stavropol Studfarm / linia męska: Fakirpelvan (58,78 pkt.)

10. SANTIVA ur. 2020 (Sangam - Tavolga po Gornostai), hod. i wł. I. I. Grishina / linia męska: Gundogar (58,39 pkt.)

11. LAKOSTA EGIT ur. 2020 (Kaspiy - Lyatsa Egit po Fetish Alif), hod. i wł. A. Aliyeva / linia męska: Kir Sakar (58,27 pkt.)

12. MURENA LYUKS ur. 2020 (Shakhmilet - Mimoza po Mikhman), hod. i wł. D. Saidov / linia męska: Gelishikli (57,70 pkt.)

13. DJAYLAN SHAKH ur. 2020 (Ganimed Shakh - Djanuri Nisa po Aknur), hod. Shakh Teke Studfarm, wł. P. R. Yaroslavtseva / linia męska: Mele Kush (57,29 pkt.)

14. PARVIS KARAMAT ur. 2020 (Perigey - Simbar Shakh po Bartang), hod. i wł. KSK Karamat / linia męska: Gelishikli (57,08 pkt.)

Gaysar Shakh ur. 2020 (Ganimed Shakh - Gyorkana Shakh po Galaly), hod. i wł. Shakh Teke Studfarm,

fot. A. Baboev

Klasę ogierów dwuletnich reprezentowało 10 przedstawicieli rocznika 2020, a doszło tu do porażającej wręcz dominacji stadniny Shakh Teke, bowiem całe podium padło łupem jej wychowanków. Najwyższą lokatę i tytuł Młodzieżowego Czempiona Rosji wywalczył jeleniej maści Gaysar Shakh, syn og. Ganimed Shakh - Młodzieżowego Wiceczempiona Rosji 2017 oraz Wiczempiona Moskwy 2018. Matką Gaysara jest doskonała Gyorkana Shakh, której szyja ugina się pod ciężarem medali zdobytych na najważniejszych pokazach. Ta przepiękna córka sprowadzonego z Turkmenii og. Galaly na swoim koncie ma tytuły Czempionki Pucharu Shael (2009 i 2010), Młodzieżowej Czempionki Świata (2009) i Czempionki Świata (2010). Łączna nota zwycięzcy to 62,57 pkt.

Karader Shakh ur. 2020 (Bartang - Agayana Shakh po Garant), hod. i wł. Shakh Teke Studfarm,

fot. A. Baboev

Drugie miejsce (61,90 pkt.) zajął oszałamiający, czarny jak smoła bez jednego białego włoska, Karader Shakh. Ustąpił zwycięzcy o niecały punkt, ale za to wyżej oceniono jego typ rasowy i ruch. Zadecydowały niuanse w ocenie eksterieru, choć dla mnie ten kary smok był totalnym faworytem w swojej kategorii. ;-) Rodowód ogiera prezentuje się równie zjawiskowo jak on sam. Jego ojciec Bartang to jeden z najbardziej typowych i charakterystycznych żyjących reproduktorów w rasie, dający przede wszystkim doskonałe córki. Wystarczy wspomnieć m.in. Garam Shakh - oaksistkę i Czempionkę Rosji 2020 czy Arslanbikę, która była druga w klasie klaczy starszych i świetnie spisywała się na torze, wygrywając prestiżowe Nagrody Pel i Gul, a także plasując się na trzecim miejscu w Oaks. Być może teraz zacznie się era męskich potomków Bartanga. W macierzystej stadninie kryje jego syn Bashir Shakh, miejmy nadzieję, że wkrótce dołączy do niego również Karader. Po kądzieli ogier także nie ma się czego wstydzić. Jego matka Agayana Shakh (po Garant) pochodzi od przywiezionej z Turkmenii klaczy Akylly, która w stadninie stworzyła własną, bardzo dobrze biegającą dynastię. Wśród jej potomstwa można wyróżnić takie konie jak: Gudjur Shakh (zwycięzca 19 gonitw na 39 startów), Rubai Shakh (Wicederbista 2015) czy sama Agayana Shakh (5 startów i 5 płatnych miejsc, w tym 1xI, 3xII, 1xIII).

Sufiyan Shakh ur. 2020 (Sarmat Shakh - Asama po Maydan). hod. Shakh Teke Studfarm, wł. R. G. Kaidov,

fot. E. Dultseva

Trzecią lokatę zajął przedstawiciel najmłodszej linii Gundogara, jeleniej maści Sufiyan Shakh. Ogierek jako roczniak został sprzedany prywatnemu właścicielowi i to jego barw bronił na Czempionacie. Jego wynik to 61,56 pkt., ale uzyskał trzecią najwyższą notę pokazu za typ rasowy (30,24 pkt.) i zdecydowanie pokonał w tym elemencie swoich kolegów z podium. Rodowód Sufiyana to kombinacja doskonałych genów Saivana ze strony ojca i Omara ze strony matki. Pochodzi po og. Sarmat Shakh, który jest także wnukiem Piastra i od Asamy, w której łączą prądy krwi rosyjskiej i turkmeńskiej.

4. KANDAGAR ur. 2020 (Amulet - Dayra po Dokur), hod. K. A. Agalkhanov, wł. A. V. Golovatenko / linia męska: Gelishikli (61,06 pkt.)

5. ZHARKIY SER ur. 2020 (Zhemchug - Klassika Nemo po Asman), hod. i wł. V. I. Sirotenko / linia męska: El (59,78 pkt.)

6. DOMBAI DAG ur. 2020 (Semender - Dagmira po Dokur), hod. i wł. A. M. Murtazaliev / linia męska: Gelishikli (59,43 pkt.)

7. ALMASKHAN TALGI ur. 2020 (Malgabek Talgi - Asuza po Makrub), hod. i wł. A. K. Aliyev / linia męska: Gundogar (59,27 pkt.)

8. AKBULAK ur. 2020 (Mikhman - Alzhana po Zalog), hod. Tsitadel Derbent Studfam, wł. M. S. Urusova / linia męska: Posman (58,75 pkt.)

9. SAFAR ur. 2020 (Ganimed Naib - Afrodita Naib po Djumali), hod. Naib Idris Studfarm, wł. R. M. Rabadanov / linia męska: Posman (58,03 pkt.)

10. SULAK ur. 2020 (Silamo Naib - Agaperi po Piastr), hod. i wł. R. M. Rabadanov / linia męska: Gundogar (57,73 pkt.)

Lezzet ur. 2019 (Purga Khan - Lilakh Shael po Saivan), hod. i wł. E. Y. Rudenko,

fot. A. Baboev

Przedostatnią kategorię - klaczy trzyletnich i starszych - stworzyła skromna, bo licząca sobie zaledwie cztery uczestniczki, grupa z rocznika 2019. Ubiegłoroczny sukces powtórzyła tutaj przepiękna Lezzet, która w 2021 roku została wybrana Młodzieżową Czempionką Rosji, a teraz sięgnęła po to trofeum w klasie seniorskiej. Ze sporą przewagą (4,35 pkt.) zwyciężyła nad drugą Arslanbiką. Wyrafinowanej urody kasztanka osiągnęła rezultat 63,87 pkt. co było trzecią najwyższą, łączną oceną na Czempionacie. Otrzymała również drugą najwyższą notę pokazu za typ rasowy (30,84 pkt.). Lezzet wywodzi się z rzadkiej linii męskiej og. Karlavach i jest córką og. Purga Khan. Ze strony matki, wyhodowanej w stadninie należącej do Leonida Babaeva, kl. Lilakh Shael niesie w sobie krew Saivana i Pekhimdara, a sama matka jest półsiostrą takich reproduktorów jak Adair Shael czy Gazam Shael. Jako dwulatka, Lezzet bardzo dobrze radziła się sobie na torze, wygrywając obie gonitwy w których wystartowała. W sezonie 2022 jej największym osiągnięciem jest II miejsce w Nagrodzie Gul i IV miejsce w Oaks.

Arslanbika ur.2019 (Bartang - Afrodita SuTek po Rovayat), hod. Gurtbil Studfarm, wł. Shakh Teke Studfarm,

fot. A. Baboev

Drugie miejsce i tytuł Wiceczempionki Rosji Klaczy 2021 wywalczyła jeleniej maści Arslanbika. Klacz została wyhodowana przez Mariyę Motsar, niegdyś prowadzącą nieistniejącą już stadninę Gurtbil, a obecnie należy do stadniny Shakh Teke i być może już w tym roku będziemy mogli przyjrzeć się jej pierwszemu potomstwu. Arslanbika pochodzi z najstarszej funkcjonującej linii męskiej og. Mele Kush i jest córką wspomnianego już wcześniej Bartanga. Warto tu odnotować fakt, że ten reproduktor był jedynym, którego więcej niż jeden potomek uplasował się w pierwszej trójce w danej kategorii. Oprócz Arslanbiki, Bartang był reprezentowany przez Karadera Shakh, który został Młodzieżowym Wiceczempionem Rosji. Matką zdobywczyni drugiej lokaty jest sprowadzona przed laty z Kazachstanu do Rosji Afrodita SuTek, wnuczka doskonałego Orlana. Arslanbika świetnie poradziła sobie nie tylko w ringu pokazowym. Sezon wyścigowy 2022 rozpoczęła od zwycięstwa w Nagrodzie Gul, a zakończyła trzecią lokatą w prestiżowym Oaks. Na ubiegłorocznym Czempionacie jako dwulatka była czwarta. Rezultat tej bardzo szlachetnej i typowej klaczy o migdałowych oczach to 59,52 pkt. 

Akshita ur. 2019 (Mergenbek - Ashilta po Shayol), hod. i wł. G. M. Isaev,

fot. A. Baboev

Ostatnie miejsce na podium padło łupem siwej Akshity (58,67 pkt.). Tę klacz również znamy z ostatniego Czempionatu Rosji. Jako dwulatka miała o wiele większą konkurencję i wtedy zajęła niestety ostatnie, jedenaste miejsce w swojej klasie. Różnice nie były jednak aż tak porażające. Do podium zabrakło jej wówczas nieco ponad 4 punkty. Ojcem klaczy jest stawropolskiej hodowli Mergenbek - syn Piastra i wnuk Khutora. Matką - Ashilta po sprowadzonym z Turkmenistanu Shayolu z linii Everdy Teleke, po którym Akshita bezsprzecznie odziedziczyła egzotyczny typ i maść. 

4. SHAANI ur. 2019 (Shorokh - Pripyat po Shakhid), hod. K. G. Zakariev, wł. M. B. Gadjiyev / linia męska: Gelishikli (58,33 pkt.)

Dorsashli ur. 2019 (Dorsakar - Gulshirin po Murgab), hod. i wł. Stavropol Studfarm,

fot. A. Baboev

Pokaz zamknęła klasa ogierów trzyletnich i starszych, licząca ośmiu reprezentantów. Tę grupę zdominowali przedstawiciele stadniny stawropolskiej. Dwie pierwsze lokaty przypadły ogierom, które walczyły ze sobą o najważniejszy tytuł rok wcześniej, ale tym razem role się odwróciły i drugi w 2021 roku Dorsashli wziął rewanż na Khanbasie. Już jako dwulatek Dorsashli prezentował się bardzo dojrzale jak na swój wiek, a w ciągu jednego sezonu jeszcze bardziej zmężniał, nabrał masy i wytworności - gdy się na niego patrzy, wygląda jakby był totalnie świadomy swoich zalet. Ogier pochodzi z bardzo ciekawego połączenia stosunkowo młodego, ale niezwykle wartościowego reproduktora Dorsakara wywodzącego się z linii Fakirpelvana, który jest synem Gazancha i wspomnianej kilka akapitów wcześniej, doskonałej Merver. Dorsashli jest w tym momencie jego najlepszym potomkiem, a być może kiedyś - następcą. Rodowód ze strony matki prezentuje się jeszcze bardziej olśniewająco, bowiem Dorsashli pochodzi od Gulshirin, pełnej siostry Gencha (Murgab - Gulgadam). Dała ona jak na razie tylko czwórkę potomstwa, ale oprócz bohatera tego wątku, może pochwalić się dobrą córką po Piastrze - Grafirovka była czwarta na Czempionacie Rosji 2021, a także wystartowała w ośmiu gonitwach, z czego trzy razy wygrała, raz była druga i trzy razy trzecia. Jej półbrat może poszczycić się nieco uboższą karierą wyścigową, ale do sukcesów pokazowych dopisał sobie cztery starty, a w nich cztery płatne miejsca (1xI, 1xII, 2xIII). Komisja sędziowska oceniła Dorsashli na 63,74 pkt., co jest czwartą najwyższą notą pokazu i najlepszym wynikiem wśród ogierów. Był też trzecim najlepiej ruszającym się koniem w ringu (7,86 pkt.).

Khanbas ur. 2019 (Karaoglan - Khallygozel po Yazaidym), hod. Stavropol Studfarm, wł. A. V. Paracheva,

fot. A. Baboev

Dosłownie o koniuszek kopyta Za Dorsashlim (63,72 pkt.), na drugiej pozycji uplasował się Młodzieżowy Czempion Rosji 2021, kary Khanbas. Jest to koń w zupełnie innym typie niż jego rówieśnik ze stawropolskiego stada. Dorsashli to cały Murgab. Khanbas - kopia ojca, Karaoglana. Obaj jednak są jednymi z najlepszych przedstawicieli rocznika 2019 w rasie achał-tekińskiej. Pochodzący z linii Kaplana Karaoglan to wieloletni ogier czołowy u Alexandra Klimuka. Pochodzi ze wspaniałego połączenia turkmeńskiego Karara i jednej z najwybitniejszych matek - Opravy, która dała m.in. Garayusupa i Ogledje. Jak na razie ojciec Khanbasa to przede wszystkim ojciec bardzo dobrych klaczy, już siedem jego córek zostało wcielonych do stada matek w stadninie stawropolskiej. Ze strony matki, Khallygozel mamy połączenie dwóch epokowych reproduktorów - Wiceczempiona Świata 2005 Yazaidyma oraz Piastra, którego nikomu nie trzeba przedstawiać.

Garadogan Nisa ur. 2013 (Gardemarin Nisa - Djura Nisa po Oreol), hod. Nisa Studfarm, wł. N. R. Ivanova,

fot. E. Dultseva

Na ostatnie medalowe miejsce wskoczył doskonale ruszający się, co sędziowie nagrodzili najwyższą oceną w tym elemencie (8,16 pkt.), kary Garadogan Nisa. Reprezentant rodu Gundogara łączy w swoim rodowodzie linie Fakirpelvana, Ela i Kaplana, z których pochodzą jego przodkowie urodzeni w Rosji, Turkmenistanie i Uzbekistanie. Nie tylko ruch jest mocną stroną tego ogiera. Pod względem poprawności budowy plasuje się bowiem na drugim miejscu w całym pokazie z wynikiem 26,30 pkt.

4. GURMAN ur. 2019 (Melebirgut - Garami po Murgab), hod. Stavropol Studfarm, wł. Uz-Begim Studfarm / linia męska: El (61,74 pkt.)

5. KHALIDGERE ur. 2019 (Amuzgi - Plastika po Murgab), hod. i wł. Naib Idris Studfarm / linia męska: El (59,94 pkt.)

6. TAIMAZ GUBDEN ur. 2019 (Gubden - Almira po Mikhman), hod. i wł. Djaparov Brothers / linia męska: Fakiepelvan (58,86 pkt.)

7. RAGNARD ur. 2019 (Dokur - Gitara po Gambit), hod. D. Kh. Adjiyev, wł. A. A. Askerov / linia męska: Kir Sakar (58,70 pkt.)

8. AKHALBAY ur. 2018 (Khalid - Alpiya po Farukh), hod. i wł. Dagestan Studfarm / linia męska: El (58,32 pkt.)